Мурожаатингиз учун минатдормиз!
  • Сана ва вақти

  • 2Шифокорни танланг

  • 3Қабулга ёзилиш

UZ RU EN +998 71 231-18-52 100194, Тошкент ш., Юнусобод, 3 квартал, Янги шахар кўчаси, 7А

Инвестиция лойиҳаларини жалб этиш

14 Июнь 2022

2022-йил 19-май куни ЖССТ ва Роберт Кох институти экспертларидан иборат делегация Вирусология илмий-тадқиқот институтига

ташриф буюрди

Делегация аъзолари:

Nicola Simone Seguy- ЖССТ/-Европанинг ОИВ ва вирусли гепатит бўйича тиббиёт мутахасиси

Marcelo Naviera- ЖССТнинг Вирусли гепатитларга қарши кураш бўйича маслаҳатчиси

Sandra Dudareva- Роберт Кох институтининг катта эпидемиологи

Ташриф мақсади вирусли гепатит бўйича   COVIMPACT лойиҳасини муҳокама қилишдир.

Делегация аъзолари UHEP дастури доирасида аҳолини вирусли гепатит Б ва C скринингидан ўтказиш тажрибаси билан танишиш мақсадида Шайхонтоҳур тумани кўп тармоқли поликлиникага ташриф буюрди.

Ташриф давомида делегациялар скрининг босқичларини намойиш этишди. Иш ҳақида маълумотларни рўйхатга олишнинг ягона маълумотлар базаси билан танишди. Бемор рўйхатга олиш учун офисга боради. Беморга скрининг қандай ўтиши тушунтирилди. Бемор тизимда паспорт маълумотлари, жумладан, скрининг ҳудуди, поликлиника рақами, рақами ва серияси ҳамда паспорти, фамилияси, исми, отасининг исми, туғилган санаси, жинси, туғилган жойи, яшаш жойини киритиш йўли билан рўйхатга олинади. Рўйхатга олингандан сўнг бемор экспресс диагностика пунктига боради, у ерда ҳамширалар паспорт рақамини киритадилар, барча паспорт маълумотларини яна текширадилар, беморнинг телефон рақамини киритадилар ва беморга скрининг қандай ўтишини ва беморга нима учун кераклигини тушунтирадилар. Кейин бемордан вирусли гепатит Б ва C экспресс тестлар орқали текширилиб, натижалар тизимда қайд этилиши ҳақида сўз юритилди. UHEP дастури доирасида 246 000 га яқин киши синовдан ўтказилди.

 

Сўнгра, делегация Вирусология илмий-тадқиқот институтига йўл олди ва у ерда Вирусология илмий-тадқиқот институти директори профессор Э.И.Мусабоев билан маълумотнома лабораторияси, клиниканинг тузилиши ва иши ҳақида учрашув бўлиб ўтди.

 

 

Вирусли гепатит скрининги, ПЗР текширувини тасдиқлаш, Ўзбекистонда беморларга буюриладиган вирусга қарши терапия Вирусология илмий-тадқиқот институти ходимлари билан муҳокама қилинди. Шунингдек, Президентнинг 2022-йил 16-майдаги 243-сонли қарорида Вирусли гепатит билан касалланган беморларнинг ягона реестрини яратиш, электрон реестр тизимини интеграциялаш, аҳоли билан маърифий ишлар олиб бориш, аҳоли ўртасида скринингни кўпайтириш масалалари аҳолини вирусли гепатитга аниқлаш, беморларнинг ПЗР тестини ўтказиш, сурункали вирусли гепатит билан касалланган беморларни даволаш, вирусли гепатит Б га қарши эмлаш масалалари кўриб чиқилди.    Бундан ташқари, сурункали вирусли гепатит билан оғриган беморларда гепатоцеллюляр карсинома диагностикаси масалалари муҳокама қилинди. Биз келажакдаги лойиҳани муҳокама қилдик, томонларни қизиқтирган асосий йўналишларни белгилаб олдик.

 

2022-йил 28-сентабр куни Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотининг Европа ва минтақавий идоралари лабораториялар бўйича донор ташкилотлар йиғилишини ўтказди

 

Йиғилишда Ўзбекистон Республикаси санитария-эпидемиологик осойишталик ва жамоат саломалиги хизмати , Республика ихтисослаштирилган эпидемиология, микробиология, юқумли ва паразитар касалликлар илмий-амалий тиббиёт маркази, Вирусология илмий-тадқиқот институти, Республика ОИТСга қарши курашиш маркази ва Карантин ва махсус хавфли инфекциялар профилактикаси маркази.

Донор ташкилотлар: Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти, CDC, KOICA, KFW, Жаҳон банки, ADB банки, GIZ.

Йиғилишни Ўзбекистон Республикаси Санитария-эпидемиологик осойишталик ва жамоат саломатлиги хизмати бошлиғи Юсупалиев Б.К очиб берди.

Муҳокама қилинган масалалар: Ўзбекистонда лаборатория секторини мустаҳкамлашда ЖССТ кўмаги. Давра суҳбати форматида Ўзбекистон лаборатория секторидаги донор ташкилотларнинг иши. Миллий лаборатория салоҳиятини ривожлантириш ва барқарорлигини таъминлаш бўйича фаолиятни мувофиқлаштириш.

Ўзбекистон Республикаси санитария-эпидемиологик осойишталик ва жамоат саломалиги хизмати томонидан халқаро ташкилотлар кўмагида амалга оширилаётган ва режалаштирилган лойиҳалар ҳақида маълумот берилди. Ўзбекистонда сифат менежмент тизимини жорий этиш бўйича миллий менторлик дастури натижалари тақдим этилди.

 

 

 

Роберт Кох институт вакиллари ва ЖССТ Европа минтақавий бюроси ходимларининг ташрифи.

2022 йил 3-10 октябр, Тошкент, Ўзбекистон

 

Ташриф мақсади: "Cовид-19 пандемиясининг Шарқий Европа ва Марказий Осиёда В ва C вирусли гепатитларини йўқ қилиш ҳаракатларига таъсирини баҳолаш" лойиҳаси муҳокамаси (COVIMPACT гепатити)

Тренинг доирасида чуқурлаштирилган тадқиқотнинг мақсадлари, лойиҳанинг назарий асослари, тадқиқот саволлари ва тадқиқот усуллари, ахборот тўплашнинг сифатли усулларидан фойдаланиш тамойиллари, рефлекслилик, маълумотлар турлари, хусусиятлар ва илғор тажрибаларни тайёрлаш,асосий маълумот берувчилар билан интервю ўтказиш, маълумотларга розилик бериш ва журналларни рўйхатдан ўтказиш, ахлоқий тарзда берилган саволларни муҳокама қилиш ўрганилди.

Делегация вакиллари Олмазор тумани тиббиёт бирлашмасига ташриф буюриб, аҳолининг вирусли гепатит Б ва С учун скрининг тажрибасини кўриш учун ташриф буюрди.Ташриф давомида делегация  вакилларига скрининг босқичларини  ўтказиш бўйича намойиш ўтказишди.

 

 

Бундан ташқари, делегация  вакиллари Республика ихтисослаштирилган гематология ва қон қуйиш илмий-амалий тиббиёт марказига ташриф буюрди, унда донор қонини танлаш босқичи, бирламчи донорларда вирусли гепатитнинг аниқланиши билан танишди.

Шунингдек, делегация республика санитария-эпидемиологик осойишталик ва жамоат саломатлиги  хизматига ташриф буюрди, ташриф доирасида делегация вакиллари Ўзбекистонда скрининг дастурини ўтказиш бўйича нашрлар ва эркин фойдаланиш мумкин бўлган ҳужжатларни таҳлилий кўриб чиқиш бўйича олиб борилган ишлар ҳақида маълумот алмашдилар. Учрашув доирасида Ўзбекистонда вирусли гепатитни назорат қилиш ва йўқ қилиш бўйича чора-тадбирлар бўйича тавсиялар бериш масалалари муҳокама қилинди.

 

23-31 январ кунлари Ўзбекистонда CDА (AҚШ) жамғармасининг бошқарувчи директори Хомий Разавининг ташрифи.

 

Ташрифнинг мақсади: Ўзбекистон Республикасида В ва C вирусли гепатитларини йўқ қилишни муҳокама қилиш.

Бугунги кунда мамлакатда вирусли инфекцияларни, хусусан, В ва С гепатитларини ўз вақтида олдини олиш ва даволаш бўйича аҳолига кўрсатилаётган тиббий-ижтимоий ёрдамни такомиллаштириш ва кенгайтириш бўйича муҳим чора-тадбирлар кўрилмоқда.

Бугунги кунда мамлакатимизда вирусли инфекциялар, хусусан, гепатитнинг В ва С нинг ўз вақтида олдини олиш ва даволашда аҳолига кўрсатилаётган тиббий-ижтимоий ёрдамни такомиллаштириш ва кенгайтириш борасида муҳим чора-тадбирлар амалга оширилмоқда. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 16.05.2022 йилдаги ПҚ-243-сон  қарорига мувофиқ, хусусан, “С” вирусли гепатити ташхиси қўйилган беморларни даволаш курсларида дори воситалари билан бепул таъминлаш бўйича ишлар; бирламчи тиббий-санитария ёрдами тизимида вирусли инфексияларни аниқлаш учун сарфланадиган материаллар (реагентлар ва тест тўпламлари) билан таъминлаш; сурункали вирусли касалликларнинг ягона электрон реестрини яратиш ва юритиш тўғрисида; ваксиналар, тест-тўпламлар ва вирусга қарши дори воситаларининг сифати ва самарадорлигини назорат қилиш бўйича;касалликларга қарши курашнинг автоматлаштирилган тизимини жорий этиш, аҳоли ўртасида тарғибот ва тушунтириш ишларини ташкил этиш бўйича маълумот берилди.

Йиғилишни Санитария-эпидемиологик осойишталик ва жамоат саломатлиги бошлиғи Б.К. Юсупалиев очиб, йиғилиш иштирокчиларини таништирди ва қўшма лойиҳани амалга оширишда ҳамкорларнинг амалий ёрдами учун миннатдорчилик билдирди. Соғлиқни сақлаш тизимининг бирламчи бўғинида вирусли инфекцияларни аниқлаш учун сарфланадиган материаллар (реагентлар ва тест тўпламлари) билан таъминлаш; сурункали вирусли касалликларнинг ягона электрон реестрини яратиш ва юритиш; вакциналар, тест тўпламлари ва антивирал препаратларнинг сифати ва самарадорлигини назорат қилиш; илмий тадқиқотлар ўтказиш; касалликларни назорат қилишнинг автоматлаштирилган тизимини жорий этиш, аҳоли ўртасида тушунтириш ва ахборот-тарғиботишларини ташкил этиш.

Учрашув очилди, санитария-эпидемиология осойишталик ва жамоат саломатлиги хизмати бошлиғи Б. К. Юсупалиев учрашув иштирокчиларини таништирди ва ҳамкорларнинг қўшма лойиҳани амалга оширишда амалий ёрдами учун миннатдорчиликни билдирди.

Доктор Хоми Разавий Вирусология илмий-тадқиқот институти ва Санитария-эпидемиология осойишталик ва жамоат саломатлиги хизмати раҳбарияти ва жамоасини Ўзбекистон Республикаси Президентининг қарори қабул қилинганлиги билан табриклаб, бу юқумли касалликларнинг олдини олиш ва уларга қарши курашни яхшилашда ўз самарасини беришини таъкидлади. Шунингдек, доктор Хоми Разави ЖССТнинг вирусли гепатит C ни йўқ қилишга ва сурункали вирусли гепатит Б ни кескин камайтиришга олиб келадиган стратегияси бўйича Ўзбекистонда гепатитни йўқ қилишни каталитик молиялаштириш дастурининг муваффақиятли амалга оширилишини қайд этди ва дастуримизнинг Ўзбекистонда амалга оширилишининг муваффақиятини баҳолаб, Қозоғистон ва Қирғизистон вазирликлари ушбу дастурни ўз мамлакатларида амалга оширишга катта қизиқиш билдиришди.

 

 

31.01.2023 йилда Вирусология илмий-тадқиқот институти директори Э. И. Мусабаев ва CDA фонди директори Хоми Разавий ҳамда Ўзбекистондаги UHEP лойиҳасида иштирок этган ходимлар ўртасида учрашув бўлиб ўтди. Ташриф доирасида Хоми  Разави  UHEP  лойиҳасини амалга оширишда ходимларнинг қўшган ҳиссасини қайд этиб, ушбу тадқиқотни давлат даражасида ўтказиш учун асос бўлиб хизмат қилганини таъкидлади.

Шунингдек, Хоми Разави Ўзбекистонда тўпланган тажриба бошқа мамлакатларда вирусли гепатитни йўқ қилиш бўйича ишларни йўлга қўйишда намуна бўлиб хизмат қилганини таъкидлади.

 

 

“Республика ҳудудларидаги (Тошкент шаҳри, Андижон ва Самарқанд вилоятлари) аёллар ўртасида  одам папиломаси вирусини аниқлаш ва бачадон бўйни саратони касаллигининг диагностикаси бўйича имкониятларини такомиллаштириш” лойиҳа

2023 йил 14 февраль куни РИЭМЮПКИАТМ   Вирусология илмий-тадқиқот институтида “Республика худудларида (Тошкент шаҳри, Андижон ва Самарқанд вилоятлари) аёллар ўртасида  одам папиломаси вирусини аниқлаш ва бачадон бўйни саратони касаллигининг диагностикаси бўйича имкониятларини такомиллаштириш” лойиҳаси бўйича ҳамкорлик шартномасини имзолашга бағишланган тадбир бўлиб ўтди.

Тадбирга Жанубий Кореянинг KOFIH (Корея халқаро Соғлиқни сақлаш жамғармаси) президенти  жаноб Ким Чанг Ёп ташриф буюрди.

KOFIH — Корея Республикасининг соғлиқни сақлаш ва аҳолини ижтимоий муҳофаза қилиш вазирлиги ҳузуридаги жамғарма бўлиб, бугунги кунда мазкур ташкилот дунёнинг қатор мамлакатларида тиббиёт тизимини ривожлантириш бўйича илғор лойиҳаларни амалга ошириб келмоқда.

Кейинги йилларда Ўзбекистонда ҳам ушбу жамғарма томонидан соғлиқни сақлаш ҳамда тиббиёт кадрларини тайёрлаш бўйича олиб борилаётган ишлар юртимизда шошилинч тиббий ёрдам, оналар ва болалар саломатлигини муҳофаза қилиш, аҳолининг репродуктив саломатлигини мустаҳкамлашда муҳим аҳамият касб этяпти.

 

 

       

 

Ўзбекистонда ҳар йили 1863 нафар аёлларда бачадон бўйни саратони  аниқланиб, уларнинг 42% дан ортиғи вафот этади.

Бачадон бўйни саратони барча ёшдаги аёллар ўртасида кўкрак бези саратонидан кейинги хавф соладиган хасталик саналади. Кўкрак бези ва ошқозон саратони каби касалликлардан кейинги ўлимга етаклайдиган хавфли касаликлардан бири саналади. Айниқса, туғруқ ёшидаги аёллар орасида (15-44 ёш) бачадон бўйни саратони анча хатарлидир. Аксарият, ҳолларда касаллик кеч ташхис қўйилганлиги сабабли ёмон оқибатларга олиб келади. Бачадон бўйни саратонини келтириб чиқарадиган асосий омиллардан бири (98-99%) одам папиллома вируси (ОПВ). Хавфли ва аянчли оқибатларга олиб келадиган бачадон бўйни саратонидан аёлларимизни имкон қадар сақлаш учун касалликни келтирувчи ОПВ вирусига қарши 15 ёшгача бўлган қизларнинг 90% ни эмлаш ҳамда 35 -45 ёшли аёлларнинг 70 %ни профилактик кўрикдан ўтказиш керак. Тадқиқотчи олимларнинг таъкидлашича, кўрсатилган барча профилактик чораларга риоя қилиш 2050 йилига 40% гача касалликни камайишига ҳамда 5 миллиондан ортиқ ўлимнинг олдини олинишига олиб келади.

 Тадбир сўнгида Вирусология илмий-тадқиқот институт директори Эркин Мусабаев ва Жанубий Кореянинг KOFIH фонди (Корея халқаро Соғлиқни сақлаш жамғармаси) президенти жаноб Ким Чанг Юп билан “Республика ҳудудларидаги (Тошкент шаҳри, Андижон ва Самарқанд вилоятлари) аёллар ўртасида  одам папиломаси вирусини аниқлаш ва бачадон бўйни саратони касаллигининг диагностикаси бўйича имкониятларини такомиллаштириш” лойиҳа шартномаси имзоланди.

 

 

 

 

 

Мазкур меморандум 2020 йил декабрь ойида Жанубий Корея KOFIH Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни Сақлаш вазирлиги, Санитария-эпидемиологик осойишталик ва жамоат саломатлиги хизмати  ва Вирусология илмий-тадқиқот институти ўртасида имзоланган инвестициявий лойиҳа ҳамкорлик шартномасини 2023 йилда давом эттириш мақсадида имзоланди. Маълумот ўрнида айтиш мумкин инвестициявий лойиҳа ҳамкорлик шартномасининг умумий қиймати 380 минг АҚШ долларини ташкил этади.

Жаноб Ким Чанг Ёп ПЗР ускуналари ва суюқ цитология лабораторияси билан  ҳам танишди.

Тадбир якунида оммавий ахборот воситалари вакиллари ўзларини қизиқтирган барча саволларга жавоб олдилар.

 

Бундесвер микробиология институти вакилларининг РИЭМЮПКИАТМ вирусология илмий-тадқиқот институтига ташрифи

2013-йилдан бери Федерал Ташқи ишлар вазирлиги ҳамкор мамлакатларга Германия биохавфсизлик дастури орқали биологик хавфларни минималлаштиришда ёрдам бериб келмоқда. Дастур федерал ҳукуматнинг профилактик хавфсизлик сиёсатининг бир қисмидир.

Дастур хабардорликни оширади ва юқори патоген агентлар билан боғлиқ хавфларни, шу жумладан уларнинг террористик мақсадларда ишлатилишини камайтиради.

Бундесвер микробиология институти ғарбий Африка, Тунис, Грузия, Ўзбекистон ва Украина мамлакаларда лойиҳаларни амалга ошириб келмоқда.

2020 йилда Европа Иттифоқининг мукаммаллик марказларини ташкил этиш ташаббуси доирасида Германия-Ўзбекистон ҳамкорлиги бошланди.

2023 йилдан бери лойиҳа Германиянинг биохавфсизлик дастури доирасида давом этмоқда.

03.05. 2023 йилда РИЭМЮПКИАТМ - вирусология илмий-тадқиқот институти филиалида Бундесвер микробиология институти делегацияси билан учрашув бўлиб ўтди. Суҳбат доирасида томонлар кўчма лабораторияни тиббий хизматнинг одатий амалиётига жорий этиш масалаларини муҳокама қилдилар. Кўчма лабораториялардан фойдаланган ҳолда чиқиш экспедицияларини ташкил этиш масалалари ҳал қилинди.

РИЭМЮПКИАТМ - вирусология илмий-тадқиқот институтининг манфаатларини ҳисобга олган ҳолда эпидемиология, микробиология, юқумли ва паразитар касалликлар соҳасидаги масалалар, янги лаборатория мутахассисларини «Мураббийларни ўқитиш" концепциясига мувофиқ мобил диагностика бўйича ўқитиш концепцияси масалалари муҳокама қилинди. Дастурни ишлаб чиқиш, мутахассисларни дипломдан кейинги таълим тизимига интеграция қилиш, олинган билим ва кўникмаларни амалий соғлиқни сақлашга жорий этиш масалалари кўриб чиқилди. Марказ лабораторияларининг тадқиқотлари ва кундалик ишларида халқаро биохавфсизлик ва хавфсизлик стандартларини қўллашни кучайтириш кераклигини таъкидлаб ўтишди.

Илмий тадқиқотлар масалалари бўйича ҳам тухталиб ўтилди. Марказ секвенлаш масалалари бўйича масъул эканлигини ҳисобга олсак, янги ва янги пайдо бўлаётган инфекцияларни секвенлаш бўйича қўшма режани ишлаб чиқиш жуда муҳимдир. Шунингдек, инфекцияларни секвенлаш бўйича мутахассисларни ўқитиш масалалари муҳокама қилинди.

Томонлар биохавфсизлик доирасида мутахассислар учун тренинглар мавзуларини муҳокама қилдилар, хусусан, 2023 йил июн ойида кутилмаган вазиятларни ҳисобга олган ҳолда ПЗР бўйича ўқув семинари, сентябр ойида кўчма лабораториялардан фойдаланган ҳолда дала машғулотлари ўтказиш масалалари ҳал қилинди.

Умуман олганда, ташриф муваффақиятли ўтди, томонлар кейинги фаолият тўғрисида келишиб олдилар ва биохавфсизлик масалаларида узоқ муддатли ва самарали ҳамкорлик қилиш истагини билдирдилар.

 

 

 

 

Ўзбекистон — Россия халқаро соғлиқни сақлаш форуми, 3-4 июнь,2023 йил

 

Ушбу нуфузли анжуманда Ўзбекистон Соғлиқни сақлаш вазири Амрилло Иноятов, Россия Федерацияси Соғлиқни сақлаш вазири М.Мурашко, шунингдек дипломатик корпус вакиллари, ҳар икки мамлакатнинг етакчи тиббиёт олий ўқув юртлари ректор ва профессорлари, тиббиёт клиникалари, илмий тадқиқот институтлари, ихтисослаштирилган тиббиёт марказлари, йирик фармацевтика ва тиббиёт компаниялари раҳбарларидан иборат 500 нафар қатнашчи иштирок этди...

Форумда Вирусология илмий-тадқиқот институти  Санкт-Петербург давлат педиатрия тиббиёт  университети ҳамда Истеъмолчилар хуқуқларини ҳимоя қилиш ва инсон фаровонлигини назорат қилиш федерал хизматининг "Виром"  Федерал Вирусли инфекциялар илмий тадқиқот институти  ўртасида ўзаро англашув Меморандуми имзоланди.

 

 

 

Роберт Кох, Германия мутахасисларининг Вирусология  илмий-тадқиқот институтига ташрифи

2023-йил 19-21-июн кунлари Германиянинг Микробиология институти мутахасислари билан Республика ихтисослаштирилган эпидемиология, микробиология, юқумли ва паразитар касалликлар илмий-амалий тиббиёт марказининг Вирусология илмий-тадқиқот институт ходимлари билан учрашув бўлиб ўтди.

Ташриф давомида Республика ихтисослаштирилган эпидемиология, микробиология, юқумли ва паразитар касалликлар илмий-амалий тиббиёт марказ Вирусология илмий-тадқиқот институти  фан бўйича директор ўринбосари A.С. Хикматуллаева институт фаолияти ҳақида гапирди. Томонлар долзарб масалаларни муҳокама қилдилар: биохавфсизлик, назоратни яхшилаш, соғлиқни сақлаш соҳасидаги илмий тадқиқотлар интеграцияси.

Мақсад ва вазифалар.

  1. Биохавфсизлик/биологик хавфсизлик: юқумли касалликларнинг тарқалиш хавфини камайтириш;
  2. Кузатув. Касалликларни эрта аниқлаш тизимларини ишлаб чиқиш.
  3. Санитария-эпидемиология назоратининг икки томонлама ўқув машғулотларини ва фавқулодда вазиятларни бартараф этишни ташкил этиш.
  4. Эпидемиология хизматларининг кадрлар салоҳиятини ошириш.
  5. Кўчма лабораторияда олинган кўникма ва билимларни мустаҳкамлаш.
  6. ПзРни баҳолаш бўйича қисқа курс ташкил этиш.
  7. Таҳлилларни тасдиқлаш.

Ташриф давомида томонлар асосий манфаатдор томонларни, жумладан, санитария-эпидемиология фаровонлиги ва аҳоли саломатлиги қўмитаси вакилларини, тадқиқот марказлари ва ветеринария хизмати мутахассисларини бирлаштириш, биологик таҳдидларнинг олдини олиш ва уларга жавоб бериш, масъул манфаатдор томонлар ўртасида ҳамкорликни янада ривожлантиришга келишиб олдилар. Шунингдек, Р-53 (Ўзбекистон ва Марказий Осиёда биохавфсизлик салоҳиятини кучайтириш) лойиҳаси бўйича семинар бўлиб ўтди ва инструктор Гералд Зикели ва Лара Унгер томонидан “ПЗР баҳолаш ва таҳлилларни тасдиқлаш” мавзусида маъруза тингланди. Семинар иштирокчилари ПЗР диагностикаси бўйича ўз билимларини мустаҳкамладилар. Тренинг якунида қатнашчиларга  тантанали равишда сертификатлар топширилди.